Voor de eerste keer een nieuw glazuur gebruiken is erg spannend. Zal het resultaat er wel uitzien zoals je verwacht? Om beter in te schatten hoe je werkstuk er na het bakken uit zal zien, kan je eerst enkele testplaatjes maken. Maar zelfs met die voorzorgsmaatregel ben je nog steeds niet altijd zeker van het resultaat. Want soms ziet het glazuur op je werkstuk er toch heel anders uit dan op het testplaatje. Hoe komt dat?
1 Heb je een andere kleisoort gebruikt?
De ene klei is de andere niet. Hetzelfde glazuur geeft soms een heel ander resultaat als je een andere kleisoort gebruikt. Dat ligt niet alleen aan de kleur van de klei, maar ook aan de samenstelling. Zorg daarom dat je een testplaatje hebt dat gemaakt werd uit dezelfde klei als je werkstuk.
2 Hadden je ingrediënten een andere samenstelling?
De ingrediënten in een glazuurrecept zijn grondstoffen die uit de aarde worden gehaald, zoals krijt, kwarts, dolomiet… En dat brengt altijd een beetje variatie met zich mee. Het krijt dat je in de ene zak krijgt, kan een lichtjes andere samenstelling hebben dan het krijt uit een andere zak, omdat het bijvoorbeeld uit een andere mijn afkomstig is. Heb je net een nieuwe zak opengemaakt voor het glazuur voor je werkstuk? Dan het resultaat er anders uitzien dan het testplaatje.
3 Was het stooktraject anders?
Door glazuur te bakken, zal het smelten en reageren met de klei. Hoe het uiteindelijke resultaat eruit ziet, hangt af van twee factoren: hoe lang het duurt voor het glazuur gesmolten is, en hoe lang het duurt voor het vervolgens weer afgekoeld is. Deze factoren zijn vooral afhankelijk van de oven die je gebruikt, en van het stookprogramma. Maar ook als je dezelfde oven en hetzelfde bakprogramma gebruikt, kan je nog variaties zien in het eindresultaat, afhankelijk van hoe je de oven precies vult. Een volle oven koelt bijvoorbeeld minder snel af dan een half gevulde oven. Wil je een beter inzicht krijgen in het stooktraject van je werkstuk? Dan kan je cones gebruiken.
4 Heb je de ingrediënten accuraat gewogen?
Als je een kleinere hoeveelheid glazuur maakt voor een testplaatje, dan heb je vaak te maken met zeer kleine afwegingen. Je recept vraagt bijvoorbeeld om 1.5% cobalt. Voor een batch van 100 gram komt dat neer op 1.5 gram. Maar als je weegschaal enkel 1 of 2 gram toont, dan moet je zelf gokken wanneer je 1.5 gram op de schaal hebt gelegd. Dat lijkt misschien maar een klein beetje speling, maar het kan grote gevolgen hebben voor je eindresultaat. Daarom kopen veel keramisten een weegschaal die preciezer kan meten, al brengt dat wel een duurder prijskaartje met zich mee. Een andere optie is om meteen een iets grotere batch te maken. Als je bijvoorbeeld een batch van 200 gram maakt, dan kan je vlot 3 gram cobalt afwegen.
5 Heb je meer of minder water gebruikt?
Als de laag glazuur op je werkstuk dunner of dikker is dan die op je testplaatje, dan zal je resultaat er ook anders uit zien. Dit is soms het gevolg van de vorm of dikte van je werkstuk, of soms ook van de manier van aanbrengen – misschien heb je je werkstuk net iets langer ondergedompeld? -, maar het kan ook liggen aan de verhouding van water versus glazuurpoeder. Om zeker te zijn dat je dezelfde verhouding gebruikt, kan je best de hoeveelheid water die je toevoegt netjes afwegen. Zo kan je ook in de volgende batch dezelfde verhoudingen aanhouden.
