Unieke draaitechnieken voor complexe vormen met José Mariscal

In de eerste module maak je kennis met José Mariscal en met de opbouw van de cursus. José stelt zichzelf voor en legt uit hoe de cursus is opgebouwd. Daarna toont hij de materialen en gereedschappen die hij gebruikt om te draaien, af te draaien en texturen te maken. Ook het kneden van de klei komt aan bod.

In deze module gaan we echt aan de slag. José start met een volledige demonstratie van het draaien van een bolle vaas met smalle hals uit ongeveer zes kilo klei. Daarna worden de verschillende stappen van het draaiproces één voor één uitgelegd. Je leert hoe je de klei centreert, de belangrijkste stap van het hele proces, en hoe je de klei opent. Vervolgens toont José hoe je de wand kunt homogeniseren zodat de dikte overal gelijk is, en hoe zijn kenmerkende greep werkt: één specifieke handpositie waarmee je kan comprimeren, optrekken, openen, sluiten en vormgeven. Deze techniek komt in elke fase van het draaien terug. Daarna volgt het optrekken van de wand, en tot slot leer je hoe je de bodem en de wanden comprimeert om het stuk sterker te maken en barsten tijdens het drogen of bakken te voorkomen.

In deze module gaat José dieper in op een aantal onderdelen die essentieel zijn voor de kwaliteit van een vorm. Je leert hoe je een stevige, gelijkmatige bodem maakt en hoe je een hals vormt, verlengt, versmalt of sluit zonder de wand te verzwakken. Ook het insnoeren komt aan bod, net als het vormgeven tijdens het optrekken en de afwerking van de bovenrand. Daarna bespreekt hij veelvoorkomende problemen en toont hij telkens hoe je deze fouten kunt herkennen en corrigeren terwijl je draait.

De vierde module staat volledig in het teken van complexe vormen. Les per les toont José hoe hij verschillende stukken opbouwt en afwerkt. Je begint met een bolle vaas met een smalle open hals, gevolgd door een grote bolle vaas met een brede, platte bovenkant waarin gewerkt wordt met veel klei. Vervolgens leer je hoe je een zwevende vorm maakt die optisch licht lijkt, en hoe je die techniek verder kunt toepassen bij het draaien van een grote zwevende schaal. Daarna komt de klassieke moon jar aan bod, waar José zijn eigen interpretatie van geeft. In de volgende lessen werk je aan een wijde schaal met trompetvorm, een kleine kom met een zachte curve en een grotere variant van dezelfde vorm. De module sluit af met twee meer experimentele stukken: de zogenaamde UFO, een ondersteboven gedraaide vorm die veel precisie vraagt, en een omgekeerde, gesloten vorm die de ultieme test vormt van je controle over klei en vorm.

De vijfde module richt zich op het veilig en precies afdraaien van complexe stukken. José toont hoe je een chuckmaakt uit verse klei en hoe je je werkstuk nauwkeurig centreert. Daarna zie je stap voor stap hoe hij verschillende vormen afwerkt: de zwevende vorm, de omgekeerde gesloten vorm, de bolle vaas met smalle hals, de grote kom met curve, de UFO en een flesvorm. Bij elk stuk bespreekt hij hoe je de juiste steun aanpast aan de vorm en waarop je moet letten bij de droogtegraad en de stabiliteit. Tot slot deelt hij een decoratietechniek die hij gebruikt bij het afdraaien van flesvormen.

In deze module bundelt José een reeks uitdagende projecten. Eerst daagt hij je uit om met twee kilo klei zo hoog mogelijk te draaien, en daarna om zo breed mogelijk te gaan zonder dat je schaal inzakt. Vervolgens leer je de techniek van ‘van de mast draaien’, waarbij je meerdere kleine stukken kunt maken zonder telkens opnieuw te centreren. Daarna volgt een uitgebreid project rond de theepot: van het draaien van de basisvorm en de afzonderlijke onderdelen tot het afdraaien en samenstellen van het geheel. Vervolgens toont José hoe je een hoge vaas in twee delen nat aan elkaar kunt zetten, zodat je meer hoogte bereikt dan met één stuk klei mogelijk is. Daarna volgen drie lessen over het maken van een grote pot in secties: eerst het draaien van het onderste deel, daarna het bovenste, en tot slot het samenvoegen van beide lederharde delen met slib. De module eindigt met een structuurproject waarin José werkt met zwarte klei en een witte sliblaag. Met zijn speciale techniek creëert hij een opvallend en organisch oppervlak.

De laatste module gaat volledig over porselein. Minder water gebruiken en goed comprimeren is essentieel. In de eerste les draait José een oosterse vaas en vervolgens een bolle vaas waarin hij een tool met kleine tandjes gebruikt om de wand nog dunner en gladder te maken. Daarna draait hij een grote bolle vaas met en zonder hals. In de vierde les toont hij hoe je porseleinen lampvormen maakt die dun genoeg zijn om lichtdoorlatend te zijn na het bakken. Vervolgens draait hij verschillende kopjes, telkens op een bat om vervorming te vermijden, en in de slotles maakt hij een brede, rechte schaal die als centerpiece kan dienen. Hierbij ligt de nadruk opnieuw op perfect centreren en sterke compressie.