Wat is ‘biscuit gebakken’?

Klei heeft verschillende stadia. Van droog kleipoeder tot hoog gebakken eindresultaat, en alle stappen ertussenin.

Nele Ostyn

Eeuwige cursist.

4 januari, 2022
13:15

Zo is er de stap ‘biscuit gebakken’: je werkstuk ging al eens de oven in, maar is nog poreus en in de meeste gevallen nog niet helemaal klaar. Wat zijn eigenlijk de verschillen tussen zo’n biscuit gebakken werk, en een werkstuk dat nog de oven in moet? En wat gebeurt er precies tijdens de biscuit bak?

Eigenschappen van biscuit gebakken werk

Een ongebakken werkstuk kan je nog oplossen in water, hoe droog het ook is. De klei in een biscuit gebakken werkstuk daarentegen is daarvoor te hard geworden. Het heeft tijdens het bakken een chemische transformatie ondergaan: het is keramiek geworden.

Een biscuit gebakken werkstuk is dus permanent, maar het is in de meeste gevallen nog niet waterdicht. (Uitzondering: een porseleinen werkstuk is wel al waterdicht na een biscuit bak.)

Dat is geen probleem als je bijvoorbeeld een plantenbak maakt, maar voor andere werkstukken is dat niet ideaal. Tijd voor een laagje glazuur dus.

Na de biscuit bak is je werkstuk in een ideale toestand om geglazuurd te worden. Het zal immers het water uit een vloeibare glazuur absorberen, waardoor de glazuur aan de klei blijft plakken.

Je werk is dan klaar voor een tweede ronde in de oven, waarna het glazuur ervoor zorgt dat je werk waterdicht is.

Wat gebeurt er tijdens de biscuit bak?

Je werkstuk ondergaat verschillende fases in de oven.

Terwijl de oven opwarmt, verdampt het overtollig vocht uit de klei.
Vanaf een zekere temperatuur begint organisch materiaal (indien aanwezig) in de klei op te branden. Daarnaast begint ook het water dat chemisch gebonden is aan de kleipartikels te verdwijnen.
Aan hogere temperaturen branden ook de chemische en minerale componenten in de klei op. Door de hitte zet je werkstuk lichtjes uit.
De oppervlaktes van de kleipartikels worden chemisch geactiveerd en binden aan elkaar, waardoor je werkstuk krimpt. Deze fase noemt men ‘sintering’.
Tenslotte gebeurt de ‘vitrificatie’. Chemische componenten in de klei smelten en vormen een vloeibaar glas, waar de kleipartikels zich aan binden. Als alle ruimtes tussen de kleipartikels met glas gevuld zijn, dan is het eindresultaat waterdicht. Maar bij een biscuit bak is dat meestal niet het geval: de glasvorming gaat slechts halfweg en het eindresultaat is dus nog poreus.