Wie een eigen atelier heeft, weet al dat het belangrijk is om geen kleislib en kleiresten door je gootsteen te gieten. Je wil echt niet dat je leidingen verstopt geraken. Gelukkig zijn er eenvoudige manieren om dit te voorkomen, het vraagt gewoon wat organisatie en denkwerk. We geven je een inkijk in hoe het in de meeste (thuis)ateliers gedaan wordt.
Eerst en vooral is kleislib door je gootsteen gieten geen goed idee om verstopte leidingen te voorkomen, maar het is vooral zonde, want kleislib heb je ook nodig om klei te recycleren. Dikke resten kleislib kan je dus maar beter bewaren en laten drogen om tot bruikbare klei te herwerken. Waar we het hier over willen hebben is het kleiwater en kleislib dat ontstaat door het afwassen van materiaal en het poetsen van je atelier. Dat water en slib is niet meer zuiver genoeg om te gebruiken voor als recyclageklei.
Begin bij het begin: voorkom te veel kleislib en waterverspilling
Vooral draaiers hebben al snel te maken met veel kleislib. Je kan zuinig zijn met het leidingwater en dus gigantische hoeveelheden slib vermijden door één iets in gedachten te houden: zoveel mogelijk water hergebruiken. Zo doe je dat:
- Draai met twee emmertjes of bakjes: eentje met water en eentje waarin je het slib van je handen haalt, waarin je je spons uitknijpt, waarin je je lomer afschraapt. Zo blijft je draaiwater langer ‘water’ en wordt het niet zo snel slib. Het slibemmertje kan je laten bezinken en de volgende dag het water afgieten in je waterbakje om weer mee te draaien.
- Zorg voor een grote emmer of bak waarin je het draaislib (en de mislukte draaisels) verzamelt om later bij de droge klei te voegen om recyclageklei te maken. Daar gaat ook telkens water op staan, giet dat ook af en toe af om als draaiwater te gebruiken. Je kan het ook opzuigen met een spons.
- Wrijf de slibbak van de draaischijf eerst uit boven de slibemmer zodat de meeste klei weg is. Daarna kan je het verder schoonmaken met een natte doek. Het is echt geen must om je kleimateriaal na elke sessie onder stromend water te poetsen.
- Materiaal afwassen kan je dus perfect doen in een aparte emmer, of ton. Dat water hoef je niet telkens te vervangen, je kan er wel eventjes mee verder. Ook hier weer zal de klei in het water bezinken. Het water kan je afgieten en het slib laten drogen en weggooien.
Zorg voor een kleibezinkbak aan de gootsteen
Heb je een groot atelier, dan kan je werken met een systeem onder je gootsteen: een kleibezinkbak, slibafscheider of clay trap. Dit zorgt ervoor dat het water dat uit de gootsteen komt als het ware gefilterd wordt voordat het in de afvoer terechtkomt. Meestal gaat het water langs drie compartimenten, de klei bezinkt en het water dat uit het laatste deel komt is grotendeels kleivrij en kan zo in de afvoer en de riolering.
Af en toe moet je het kleislib dat onderaan verzamelt verwijderen, want op termijn zal het gaan stinken. Afhankelijk van de zuiverheid van dit slib, kan je het eventueel gebruiken bij het recycleren van klei. Maar in dat geval moet je er echt zeker van zijn dat er geen andere zaken door je gootsteen zijn gegaan. Dus geen koffieresten, geen glazuur of water waarmee glazuurmateriaal werd schoongemaakt en geen poetswater. Als het slib niet zuiver is kan je de kleiresten laten drogen en ze naar het recyclagepark of het milieustation brengen bij het steenpuin.
Zo’n bezinkbak kan je kopen, er is er één van het merk Botz, en je vindt hem in de meeste keramiekwinkels. Maar wie zelf maar een klein beetje handig is, kan er zelf één maken met materialen uit de doe-het-zelfwinkel. Een goede uitleg voor een DIY-bezinkbak vind je hier en hier.
Hoe één van onze cursisten dit aanpakt
Cursist Marjorie heeft een kleiateliertje in de garage en is voornamelijk bezig met draaien op de schijf – Er is wel een kraan in de garage, maar geen gootsteen. Maar ook dit kan perfect werken!
“Ik draai altijd met twee emmertjes: eentje voor water, eentje voor de rest: slib afvegen, spons uitknijpen, mislukkingen opvangen. Na een draaisessie dek ik de emmertjes gewoon af, zo kan de klei zinken en komt het water bovenaan te staan. Ik heb ook twee grote bakken: Eén voor de droge kleiresten, afdraaisels, en droge mislukte potten. En één voor het slib van het draaien. Deze twee worden later samengevoegd voor het maken van recyclage klei. Als ik aan een draaisessie begin, verzamel ik eerst water 😉 : Ik giet het water van de twee draai-emmertjes in een verse emmer. Het slib dat overblijft gaan in de grote slibemmer. Als de slibemmer een laag water heeft, spons ik dat ook uit om te gebruiken als draaiwater. Mijn slibbak spons ik uit in mijn slib-draaiemmertje, en ik poets ook de meeste klei weg van het klein materiaal. Om echt te poetsen heb ik een klein emmertje poetswater voor materiaal en oppervlakken. En een emmer voor de vloer. Deze vervang ik maar wekelijks of zo, door ze af te gieten in een emmer ‘vuil water’. Die emmer laat ik bezinken. Het water giet ik af in de tuin 😉 en het slib laat ik drogen om naar het containerpark te brengen.”
