Als je een houten bat hebt gebruikt, is dat een eitje. Je haalt je bat van de draaischijf en laat de klei volledig drogen. Eens het droog is, popt je werk zo van je bat af. Maar wat doe je als je je werkstuk rechtstreeks op je draaischijf hebt gemaakt? Ok, je kan je werkstuk laten drogen op je draaischijf, maar dat zou betekenen dat je die in de tussentijd niet kan gebruiken voor een volgend werk. Geen andere keuze dus: dat werkstuk moet van de draaischijf af gehaald worden. En dat doe je zo.
Stap 1: Maak je werkstuk schoon
Als je net klaar bent met draaien, dan zit er nog een laagje kleislib in en op je werkstuk. Dat moet je eerst schoonmaken.
- Aan de binnenkant van je werkstuk is er vaak heel wat overtollig vocht dat zich verzamelt op de bodem. Neem een spons en wring goed uit. Laat de spons zoveel mogelijk water opzuigen, en herhaal deze stappen tot de bodem zo droog mogelijk is. Deze stap is erg belangrijk. Als je dit overslaat, kan het vocht ervoor zorgen dat de bodem van je werkstuk trager droogt dan de rest van je werkstuk, en dat kan tot barsten leiden.
- Ook de buitenkant van je werkstuk is bedekt met een laagje kleislib. Door dat te verwijderen, kan je het werkstuk opheffen zonder dat je vingers blijven plakken. Gebruik voor deze stap een lomer. Hou het zachtjes tegen de wand van je werkstuk en laat je draaischijf zachtjes ronddraaien. Beweeg je lomer op en neer langs de rand tot je werkstuk schoon is. Zorg altijd voor tegendruk binnenin de pot.
- Zorg ook dat de voet van je werk zo droog mogelijk is, en gebruik een scherp instrument om een kleine inkeping in de voet te maken, vlak tegen de draaischijf. Zo maak je het straks makkelijker om je werkstuk los te maken. Hou het instrument tegen de schijf en laat zachtjes draaien om de inkeping te maken.
Stap 2: Snij je werkstuk los
Neem dan je afsnijdraad en hou hem op spanning. Begin aan de kant van het werkstuk die het verst van je af is, en beweeg de draad onder de klei naar je toe. Let erop dat de spanning in de draad van begin tot eind bewaard blijft. Je draad moet strak tegen de schijf blijven om de bodem gelijk te houden. Laat de schijf draaien tijdens het afsnijden. Als je voelt dat het werkstuk los komt te zitten en begint te bewegen, dan ben je klaar voor de volgende stap.
Stap 3: Verplaats je werkstuk
Zorg ervoor dat het oppervlak waar je je werkstuk wil laten drogen niet te ver van je draaischijf is. Als de afstand toch te groot is, kan je altijd ook je werkstuk op een houten bat zetten en het dan verder verplaatsen.
Zorg dat je handen droog en schoon zijn. Neem het werkstuk voorzichtig vast, zo dicht mogelijk bij de voet van je werkstuk. Beweeg het met een zachtjes draaiende beweging naar de rand van de schijf. Hou de druk van je handen overal gelijkmatig. Doe het werkstuk voorzichtig van de rand glijden en ondersteun met je handen de bodem en de zijkant van het werkstuk. Hou het werkstuk nooit gekanteld, altijd rechtop.
De kans is groot dat je werkstuk toch een beetje zal buigen tijdens de verplaatsing. Een ronde opening zal bijvoorbeeld iets meer ovaal worden. Maar eens je het werkstuk weer neerzet, krijgt het weer de juiste vorm.
Voor werkstukken met een bredere bodem kan het helpen om het werkstuk op een spatel te schuiven, in plaats van op je vingers. Hoe breder de bodem, hoe moeilijker het is om je werkstuk op deze manier te verplaatsen.
Wat als er toch iets misgaat?
Je hebt alle stappen gevolgd, maar er is onderweg toch iets misgegaan. En nu is je werkstuk niet meer rond, of op een andere manier vervormd. Wacht dan even tot je werk lederhard is geworden. Zolang je werkstuk nog lederhard is, is er een kans dat je dat nog kan rechttrekken.
Voor een werkstuk dat niet meer rond is, kan je deze truc uitproberen. Ga na welke ronde potten en kommen je al hebt staan. Selecteer een pot of kom met een gelijkaardig grootte en vorm, en steek hem in je nieuwe werkstuk, om als een soort mal te gebruiken. Door lichtjes te duwen en te draaien met de pot of kom, kan je de rand van je nieuwe werkstuk weer helemaal rond maken.
Kleine bultjes of oneffenheden kan je soms nog rechttrekken met een natte spons. Wees steeds voorzichtig, en zorg ervoor dat je handen proper zijn zodat je geen nieuwe vlekjes nalaat.
Het zijn handige tips, maar sommige werkstukken zullen niet meer te redden zijn. Opnieuw beginnen is dan de boodschap. Maar wees getroost: ook voor deze stap baart oefening kunst!
